Selen

Selen to pierwiastek, który odgrywa ważną rolę w funkcjonowaniu układu odpornościowego. W organizmie najwięcej selenu znajduje się w tarczycy (aż 80%), przysadce mózgowej, wątrobie oraz nerkach.

Selen wpływa na:

• zwiększenie produkcji przeciwciał, limfocytów i makrofagów (komórek odpornościowych)
• wpływa na prawidłowe funkcjonowanie  hormonów tarczycowych
• ochrania organizm przed opryszczką i półpaśćcem
• pełni funkcję antyoksydacyjną – selen zwiększa aktywność enzymu: peroksydazy glutationowej, który chroni komórki przed utlenianiem
• zmniejsza ryzyko wystąpienia zmian nowotworowych
• działa przeciwzapalnie – osoby zmagające się z przewlekłymi chorobami tkanki łącznej, chorobami reumatoidalnymi powinny szczególnie zadbać o obecność selenu w diecie
• pomaga usuwać metale ciężkie z organizmu – zmniejsza toksyczne działanie rtęci, kadmu i ołowiu
• niszczy pleśń
• bierze udział w produkcji plemników
• zwiększa poziom libido
• chroni układ sercowo-naczyniowy
• hamuje progres chorobowy u osób zakażonych wirusem HIV
• łagodzi objawy menopauzy

Objawy niedoboru selenu:

• depresja, niepokój, wrogie nastawienie do otoczenia
• zwiększona podatność na infekcje
• osłabienie
• obniżenie płodności u mężczyzn

Choroby związane z  niedoborem selenu:

• choroba Keshan- zwyrodnienie mięśnia sercowego
• choroba Kashin-Becka – zmiany kostno-stawowe
• niedobór tego pierwiastka został uznany za jeden z czynników środowiskowych powodujących rozwój choroby Hashimoto (autoimmunologiczne zapalenie tarczycy)

Objawy nadmiaru selenu w organizmie:

• wypadanie włosów i paznokci
• zapalenie skóry
• nieprzyjemny „czosnkowy” oddech i mdłości

Zawartość selenu z żywności zależy od stężenia tego pierwiastka w glebach i wodzie. Niestety w Polsce występują gleby ubogie w selen.

Najwięcej selenu znajdziemy w :

Orzechy brazylijskie- bogate źródło selenu

• orzechach brazylijskich (już jeden orzech zaspokaja dzienne zapotrzebowanie na selen)
• grochu
• soczewicy
• sezamie
• w mięsie drobiowym zwłaszcza w wątróbce drobiowej
• śledziach
• makreli wędzonej
• produktach zbożowych
• jajkach
• brokuły i kalafior
• cebula i czosnek
• gruszka i śliwka

Pamiętajmy jednak, że selen z produktów roślinnych ma słabszą biodostępność w porównaniu z produktami zwierzęcymi. Ogólnie przyjmuje się, że z pożywienia przyswajamy 55% tego pierwiastka.

Dawkowanie selenu:

Średnia stężenie selenu w surowicy u dorosłego mieszkańca Polski to 70 mcg a optymalne stężenie ustalono na poziomie 100-200 mcg. Międzynarodowe badania wykazują, że poziom selenu poniżej 60 mcg w surowicy jest związany z wysokim ryzykiem wystąpienia raka.

Spożycie selenu nie powinno przekraczać 200 mcg dziennie a  za dawkę toksyczną uznaje się 700 mcg selenu. Przy chorobie Hashimoto powszechnie stosowana dawką jest 200 mcg selenu na dzień.

Warto zapamiętać:

Selen współdziała skutecznie z witaminą E opóźniając proces starzenia się organizmu. Natomiast nie powinno się łączyć selenu z  witaminą C, która osłabia przyswojenie tego pierwiastka.

Suplementację selenem powinny wziąć pod uwagę osoby niejedzące mięsa oraz osoby z niedoczynnością tarczycy oraz osoby z chorobą Hashimoto.